Doktora Adayı: Kerem Alp Usal
EABD: Bilişsel Bilimler
Tarih: 05.09.2023 / 11:00
Yer: A-212

Özet: Ortak dikkat oluşturma ve ortak hareket yapma kabiliyeti sosyal hayat için çok önemlidir ve bu nedenle insan bilişinin mühim özellikleri arasındadır. Günlük hayat içinde insanların yaygın olarak bir hareketi birlikte yapmaları gerekir, birlikte yapılan bu harekete ortak hareket denmektedir. Bireysel harekete kıyasla ortak hareket fazladan çaba gerektirir; örneğin zihinsel temsillerin paylaşımı, koordinasyon, ortağın hareketini tahmin etme, kenetlenme ve algı-hareket eşleme yapılır. Ortak hareketin yapısı, yani işbirliği veya rekabet şeklinde olması, katılımcıların performansını etkilemektedir. Bireyler arasında ortak hareket esnasında kullanılan bilişsel mekanizmalar hala araştırılmaktadır. Bu çalışmada ortak hareket esnasında sinirsel aktivasyondaki değişimler “hyperscanning” yani hipertarama denilen yöntemle incelenmiştir ve bunun için katılımcılar aynı görevi önce yalnız yapıp sonra bir ikili olarak ortaklaşa hareket ederlerken fonksiyonel yakın kızılötesi spektroskopi (fNIRS) ve elektroensefalografi (EEG) ile kayıt alınmıştır. Altmış iki katılımcı otuz bir adet ikili halinde n-geri görevinin ikili versiyonu ile test edilmiştir. Sonuçlar sosyal kolaylaştırma modelini destekler niteliktedir ve hipertarama dahil sinirsel ölçümler bireysel ve sosyal görev durumlarını ayırt etmede başarılı olmuştur. Bu çalışma fNIRS ve EEG ile aynı anda hipertarama yaparak zaman sınırlaması ve uzamsal mantık yürütme içeren karmaşık bir işbirliği görevini inceleyen ilk çalışmalardan birisidir. Bu inceleme insanlarda zaman sınırlaması olan karmaşık görevlerde başarılı biçimde işbirliği yapılmasını sağlayan sinirsel mekanizmalar hakkında bilgi sağlamıştır, bu da toplumsal etkileşimin yaygın ve temel parçalarından biridir.